توضیحات
تست نوار ادرار
نوارهای ادرار نوارهای پلاستیکی محکمی هستند که ریجنت‌های متفاوتی بصورت مجزا در قسمت‌های متفاوت قرار گرفته. این آزمایش جهت شناسایی موارد زیر می‌باشد:
اسید آسکوربیک، گلوکز، بیلی روبین،کتون، وزن مخصوص(SG)، خون، میزان اسیدیته(PH)، پروتئین، اوروبیلینوژن، نیتریت و لوکوسیت.
موارد استفاده:
ادرار در خلال بیماری‌ها و یا مشکلات فیزیکی بدن قبل از آن که نشانه‌ی قابل توجهی در خون مشاهده شود دستخوش تغییرات می گردد. آنالیز ادرار روشی کارآمد برای تشخیص سلامت یا بیماری فرد و همچنین بخشی از پایش‌های متداول سلامتی می‌باشد. نوار ادرار می‌تواند جهت پایش سلامت، تشخیص و پایش مشکلات متابولیک یا سیستماتیک کلیه‌ها غدد یا سیستم دفع ادرار استفاده شود.
اساس و موارد مورد اندازه گیری تست:
|
1 |
اسید آسکوربیک |
این تست شامل رنگ بری ریجنت تیل من می‌باشد. وجود اسید آسکوربیک در ادرار باعث تغییر رنگ این قسمت از سبز – آبی به نارنجی می‌شود. بیمارانی که رژیم غذایی مناسبی دارند بین 2-10 mgr/dL در روز دفع می‌کنند. در صورت دریافت حجم بالای آن به صورت خوراکی این مقدار به 200 mgr/dL می‌رسد. |
|
2 |
قند |
این تست بر پایه‌ی واکنش آنزیمی بین گلوکز اکسیداز، پراکسیداز و ماده رنگ‌زا اتفاق می‌افتد. گلوکز در ابتدا اکسید شده و ماده گلوکونیک اسید و هیدروژن پراکسید در حضور گلوکز اکسیداز را تولید می‌کند . هیدروژن پراکسید با یدید پتاسیم به عنوان رنگ‌زا در حضور پر اکسیداز واکنش میدهد. این که چه مقدار ماده رنگ زا اکسید می شود، میزان رنگ تولید شده را که از سبز تا قهوه ای متغیر است تغییر میدهد. در ادرار یک فرد سالم قند نباید رویت شود. مقادیر خیلی کم قند ممکن است از طریق کلیه‌ها دفع شده باشد. قند با غلظت 100mgr/dl به صورت غیر نرمال درنظر گرفته می‌شود. |
|
3 |
بیلی روبین |
این تست بر پایه واکنش azo-coupling بیلی روبین با diazotized dichloroaniline در یک محیط کشت بسیار قوی اسیدی می باشد. تغییرات سطح بیلی روبین رنگی ما بین صورتی و قهوه ای – سبز ایجاد می‌کند که نسبت آنها بسته به غلظت این ماده در ادرار دارد. بیلی روبین به هیچ وجه حتی با دقیق‌ترین روش‌ها نباید در ادرار مشاهده شود. حتی مقادیر بسیار ناچیز آن در ادرار نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. جواب‌های غیرطبیعی (رنگ‌های متفاوت از رنگ + و _ مانند آنچه در چارت دیده می‌شود) نشان‌دهنده‌ی این است که پیگمان‌های بایل مشتق شده از بیلی روبین در نمونه وجود دارد که مانع از واکنش بیلی روبین می‌شود. |
|
4 |
کتون |
اساس این تست بر پایه واکنش کتون با نیتروپروساید و اسید استیک می‌باشد که ایجاد تغییر رنگ از صورتی روشن در مورد جواب‌های منفی تا صورتی تیره یا بنفش برای جواب‌های مثبت می‌کند. کتون بصورت نرمال در ادرار وجود ندارد. موارد قابل شناسایی کتون در ادرار در نتیجه‌ی استرس‌های فیزیولوژیکی مانند روزه داری، حاملگی یا تمرینات ورزشی خیلی شدید بوجود می‌آید. در رژیم‌های لاغری یا در مشکلات متابولیسمی، کتون ادرار قبل از بالا رفتن کتون در خون به مقدار زیادی افزایش پیدا می‌کند. |
|
5 |
وزن مخصوص |
این تست برپایه تغییرات PKa پلی الکترولیت‌های مرتبط با غلظت یونی تغییر می‌کند. در حضور نشانگر تغییر رنگ از سبز – آبی تیره در ادراری با غلظت یونی پایین به سبز و سبز – زرد در ادراری با غلظت یونی بالا تغییر می کند. در ادرار رندم این مقدار از 1003 تا 1035 می‌تواند متغیر باشد. در یک فرد طبیعی با رژیم غذایی معمولی و دریافت غذای نرمال این فاکتور بین 1016 تا 1022 تغییر می‌کند. در آسیب‌های کلیوی وزن مخصوص برروی 1010 بصورت ثابت می‌ایستد. (مقدار فیلتراسیون گلومرولی) |
|
6 |
خون |
این تست برپایه فعالیت شبه پراکسیدازی هموگلوبین که واکنش diisopropylbenzene dihydroperoxide و 3,3,5,5-tetramethylbenzidine را کاتالیز می کند، قرار دارد. رنگ حاصل بین نارنجی، سبز و آبی متغیر می‌باشد. وجود نقطه‌های سبز یا گسترش رنگ سبز برروی محلول طی 60 ثانیه علامت کافی بوده و نمونه ادرار باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. خون گاها و نه بصورت ثابت در ادرار خانم‌های قاعده رویت می‌شود. مورد اهمیت بودن مقادیر بسیار ناچیز خون در نمونه باید براساس شرایط بیمار و شرایط کلینیکی او مورد تفسیر قرار گیرد. |
|
7 |
PH |
این تست برپایه 2 نشانگر که رنج وسیعی از PH را با رنج وسیعی از رنگ پوشش میدهد پایه‌گذاری شده است. تغییر رنگ در محدوده‌ی نارنجی تا زرد و سبز تا آبی می‌باشد. محدوده‌ی مورد طبیعی در ادرار یک نوزاد بین 7-5 می‌باشد. این مقدار در سایر نمونه‌ها بین 8-5/4 و با میانگین 6 می‌باشد. |
|
8 |
پروتئین |
این واکنش براساس پدیده‌ای به نام خطای پروتئین در نشانگر PH پایه‌گذاری شده است که براساس آن یک نشانگر که در حجم بسیار بالا در بافر قرار گرفته در حضور پروتئین (آنیون) بعنوان نشانگر یون هیدرژن برای پروتئین آزاد می‌کند. در PH ثابت افزایش هرگونه رنگ سبز بیانگر وجود پروتئین است. محدوده‌ی رنگ از زرد به زرد – سبز برای نمونه‌های منفی و سبز به سبز – آبی برای نمونه‌های مثبت متغیر است. وجود 14_1 mgr/dL پروتئین در ادرار طبیعی است. تطابق رنگ با هرکدام از رنگ‌های بیش از حالت بسیار کم (Trace) بعنوان پروتئینوریا درنظر گرفته می‌شود. تفسیر کلینیکال برای جواب‌های بسیار کم (Trace) مورد نیاز می‌باشد. |
|
9 |
اوروبیلینوژن |
این تست براساس واکنش ارلیخ بین pdiethylaminobenzaldehyde و اوروبیلینوژن در شرایط بسیار اسیدی برای تولید رنگ صورتی پایه‌گذاری شده. اوروبیلینوژن یکی از بیشترین محصولات تولید شده در سنتز Heme و یک ماده طبیعی در ادرار می‌باشد. مقدار طبیعی آن در ادرار 2/0 -1 mgr/dL می‌باشد. مقدار 2mgr/dL می‌تواند علامتی بالینی باشد و فرد باید بیشتر بررسی شود. |
|
10 |
نیتریت |
این تست برپایه تبدیل نیترات به نیتریت در اثر فعالیت باکتری گرم منفی در ادرار می‌باشد. در یک فضای اسیدی نیتریت ادرار با p-arsanilic acid برای تولید دیازونیوم واکنش میدهد. دیازونیم در پاسخ با 1N-naphthyl-ethylenediamine یک جفت تشکیل داده و رنگ صورتی می‌سازد. نیتریت در ادرار طبیعی قابل شناسایی نمی‌باشد. نیتریت در بعضی موارد از آلودگی براساس اینکه ادرار چقدر قبل از انجام تست در ظرف جمع‌آوری باقی‌مانده تغییر رنگ میدهد. |
|
11 |
لوکوسیت |
این تست براساس حضور گرانولوسیت استراز می‌باشد. استرازها یک آمینواسید pyrazole مشتق شده را برای آزاد کردن هیدروکسی pyrozole مشتق شده جدا می‌کند. این parazol سپس با نمک دی آزونیوم برای تولید رنگ بژ – صورتی تا رنگ بنفش واکنش میدهد. بصورت طبیعی لوکوسیت در ادرار رویت نمی‌شود. مقادیر بسیار کم می‌تواند مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد. درصورت وجود مقادیر بسیار کم تکرار تست با نمونه‌ی تازه پیشنهاد می‌گردد. تکرار نتیجه یا نتیجه مثبت قابل پیگیری می‌باشد. |
ریجنت و خصوصیت‌های بازدهی:
براساس وزن خشک در هنگام خیس کردن، غلظت‌ها درحین تولید می‌توانند متغیر باشند. جدول زیر زمان خوانش و خصوصیت بازدهی هر پارامتر را نشان میدهد.
خصوصیت‌های بازدهی نوار ادرار در تست‌های آزمایشگاهی و بالینی بررسی شده‌اند. موارد مورد اهمیت برای به کار بردن حساسیت، انتخابی بودن، دقت و صحت می‌باشند.
عموما این تست طوری طراحی شده که بصورت اختصاصی پارامترهای مربوطه را به‌جز موارد تداخلی ذکر شده اندازه‌گیری کند.
تداخلات در نتایج بصری به عوامل بسیاری بستگی دارد:
متغیر بودن درک از رنگ، حضور یا عدم حضور فاکتورهای بازدارنده و شرایط نوری در هنگام خوانش نوار. هر بلوک رنگی در جدول به یک غلظت مادهی مورد بررسی اشاره دارد.
| توضیح | زمان خوانش | |
| شناسایی آسکوربیک اسید با در محدوده 5-10 میلی گرم در دسی لیتر | 30 ثانیه | Ascorbic Acid (ASC) |
| شناسایی گلوکز در محدوده 50-100 میلی گرم در دسی لیتر | 30 ثانیه | Glucose (Glu) |
| شناسایی بیلی روبین در محدوده 4/0-1 میلی گرم در دسی لیتر | 30 ثانیه | Bilirubin (Bil) |
| شناسایی کتون در محدوده 5-5/2 میلی گرم در دسی لیتر | 40 ثانیه | Ketone (Ket) |
| شناسایی وزن مخصوص تا میزان 030/1-000/1 | 45 ثانیه | Specific Gravity (SG) |
| شناسایی هموگلوبین آزاد در محدوده 018/0-060/0 میلی گرم در دسی لیتر 10-5 گلبول قرمز در هر میکرولیتر. در نمونه ادراری با میزان آسکوربیک اسید کمتر از 50 میلی گرم در دسی لیتر | 60 ثانیه | Blood (Blo) |
| اندازه گیری pH در محدوده 5-9 | 60 ثانیه | pH |
| شناسایی آسکوربیک اسید با در محدوده 5-10 میلی گرم در دسی لیتر | 60 ثانیه | Protein (Pro) |
| شناسایی پروتیین در محدوده 5/7-15 میلی گرم در دسی لیتر | 60 ثانیه | Urobilinogen (Uro) |
| شناسایی نیتریت در محدوده 05/0-1/0 میلی گرم در دسی لیتر در ادراری با وزن مخصوص کم و اسید آسکوربیک کمتر از 30 میلی گرم در دسی لیتر | 60 ثانیه | Nitrite (Nit) |
| شناسایی گلبول سفید در محدوده 9-15 سلول در ماکرولیتر | 120 ثانیه | Leukocyte (Leu) |
پیشگیری‌ها:
- صرفا جهت استفاده‌ی IVD بعد از تاریخ مصرف استفاده نشود.
- نوارها تا زمان استفاده نباید از قوطی خارج شوند.
- به‌هیچ‌وجه به قسمت مربوط به ریجنت‌ها دست نزید.
- نوارهایی که رنگ خود را از دست داده‌اند، استفاده نشوند.
- تمامی نمونه‌ها باید از پایه، خطرناک در نظر گرفته شوند و در شرایط مشابه خطر آلودگی، با آنها برخورد شود.
- نوارهای استفاده شده باید براساس قوانین محلی دور انداخته شود.
نگهداری و پایداری:
- نوارها در بسته‌بندی و در قوطی بسته چه در دمای محیط چه در یخچال نگهداری شود (°30-2) از نور مستقیم آفتاب دور نگهداشته شود.
- نوار تا زمان انقضاء که برروی برچسب ذکر شده پایدار می‌باشد.
- رطوبت‌گیر را خارج نکنید. فقط به اندازه‌ی مصرف لحظه‌ای خود از قوطی خارج کنید و سریعا در قوطی را محکم ببندید. به‌هیچ‌وجه منجمد نکنید و بیش از تاریخ مصرف استفاده نکنید.
توجه: درصورت باز شدن در قوطی، پایداری تا 3 ماه می‌باشد. پایداری در رطوبت بالا کاهش می‌یابد.
نگهداری و آماده‌سازی نمونه:
نمونه ادرار باید در ظرفی خشک و تمیز جمع‌آوری شود و در اسرع وقت مورد آزمایش قرار گیرد. نمونه نباید سانتریفیوژ شود. استفاده از نگهدارنده‌های ادرار توصیه نمی‌شود. درصورت عدم امکان انجام تست ظرف یک ساعت بعد از نمونه‌گیری نمونه سریعا در یخچال قرار گیرد و قبل از انجام آزمایش به دمای اتاق برسد.
نگهداری طولانی نمونه بدون نگهدارنده در دمای اتاق می‌تواند باعث افزایش میکروب‌ها و تغییر PH شود. یک حرکت به سمت PH قلیایی می‌تواند باعث جواب مثبت کاذب در محدوده‌ی پروتئین شود. ادرار حاوی قند به دلیل مصرف قند توسط ارگانیسم‌های زنده می‌تواند کاهش PH داشته باشد.
مواد:
مواد مهیا شده: نوار – راهنمای استفاده
مواد مورد نیاز تهیه نشده: ظرف جمع آوری نمونه – زمان سنج
مراحل انجام تست:
صبر کنید تا نمونه یا کنترل به دمای اتاق برسد.
- نوار را از ظرف در بسته خارج کنید و در سریع‌ترین زمان استفاده کنید. به‌محض خارج کردن تعداد موردنیاز نوار در قوطی را ببندید. نوار را به صورت کامل در ادرار قرار دهید تا تمام بخش‌های دارای معرف به ادرار آغشته شود. (مشاهده‌ی شکل 1)
- هنگام خروج نوار را از لوله به آرامی به لبه تماس دهید تا ادرار اضافه حذف شود. به صورت افقی لبه نوار را برروی کاغذ جاذب قرار دهید تا از آغشته شدن معرف‌ها جلوگیری کنید. (مشاهده‌ی شکل 2)
- محل‌های معرف‌ها را با رنگ‌های موجود روی قوطی مقایسه کنید. (مشاهده‌ی شکل 3)
توجه: جواب‌ها باید حداکثر ظرف دو دقیقه خوانده شوند.
تداخلات نتایج:
نتایج با مقایسه مستقیم رنگ معرف با قوطی به‌دست می‌آید. رنگها نتایج حدودی ارائه می‌کنند و مقادیر واقعی نزدیک به این مقادیر هستند. درصورت بروز نتایج غیرعادی یا غیرقابل پیش‌بینی به روش زیر عمل کنید:
- مطمئن شوید تاریخ انقضای نوار نگذشته است.
- مجددا از نمونه کنترل استفاده کنید و تست با نوار جدید تکرار شود.
- درصورت وجود مشکل از ادامه استفاده نمونه خودداری و با شرکت تماس بگیرید.
کنترل کیفی:
برای دقیق‌ترین نتایج، بازده نوار باید توسط نمونه‌های استاندارد مثبت و منفی بررسی شود توصیه می‌گردد در هر سری کاری و هر قوطی کنترل استفاده شود. هر آزمایشگاه باید از روش‌های استاندارد داخلی برای کنترل نوارها استفاده کند.
محدودیت ها:
توجه: نوار ممکن است توسط موادی مانند (Pyridium, AzoGantrisin, AzoGantanol) که رنگ azo دارند، نیتروفرانتواین و ریبوفلاوین آلوده شود. ریبوفلاوین نیز تاثیر مشابهی دارد. وجود این رنگها ممکن است باعث بروز مثبت یا منفی کاذب شود.
- اسید آسکوربیک : تداخلی شناسایی نشده است.
- قند: قندهای لاکتوز، گالاکتوز، فروکتوز و سایر قندهای متابولیکی قابل شناسایی نیستند. در مورد مواد تحت تاثیر دارویی‌هایی مثل (Salicylates و nalidixic acid) نیز به همین شکل است. حساسیت در نمونه‌های با وزن مخصوص بالای 025/1 می‌تواند کاهش یابد. همچنین اسید آسکوربیک بالای mg/dL25 نیز اثر مشابهی دارد. کتون بالای mg/dL100 می‌تواند باعث جواب منفی در نمونه‌های دارای قند پایین در حدود mg/dL100-50 شود.
- بیلی روبین: بیلی روبین بصورت طبیعی در ادرار وجود ندارد و حضور هر چند کم آن نشانگر مشکلی آسیب شناختی بوده و نیازمند بررسی بیشتر است. وجود مقادیر بالای Chlorpromazine و rifampen در ادرار باعث بروز جواب مثبت کاذب می‌شود. حضور پیگمان‌های بایل مشتق شده از بیلی روبین می‌تواند مانع واکنش بیلی روبین شود. در این حالت تغییر رنگ حاصل در چارت رنگها موجود نمی‌باشد. غلظت‌های بالای اسید آسکوربیک حساسیت را کاهش میدهد.
- کتون: این تست با استون یا B-hydroxybutyrate واکنش نمی‌دهد. نمونه‌های حاوی پیگمان بالا با سایر مواد شامل sulfhydryl می‌تواند درحد کم با این قسمت واکنش دهد.
- وزن مخصوص: اسیدوز کتونی یا پروتئین بالای mg/dl 300 می‌تواند مقادیر را کاذب افزایش دهد. نتایج با مواد غیریونی ادرار مثل قند تغییر نمی‌کنند. اگر PH ادرار 7 یا بالاتر باشد مقدار 005/0 به مقدار واقعی اضافه می شود.
- خون: رنگ آبی یکدست حضور میوگلوبین، هموگلوبین یا گلبول قرمز همولیز را نشان می دهد. نقاط آبی مجتمع یا پخش حضور گلبول قرمز را اعلام می کند. برای دقت بالاتر، تغییر رنگ هر دو در چارت رنگی دیده می‌شود. در خانم‌های قاعده عمدتا جواب تست مثبت است. طبق گزارشات PH بالا حساسیت تست را کاهش میدهد در حالیکه مقادیر کم تا متوسط اسیداسکوربیک، باعث پاسخ منفی کاذب می‌شود. پراکسیدازهای میکروبی که در عفونت‌های مجاری ادرار اتفاق می افتد، ایجاد مثبت کاذب می کند. تست تا حدودی به هموگلوبین و میوگلوبین به نسبت اریتروسیتها حساس‌تر است.
- PH: اگر مطابق دستور العمل، تست انجام نشود و ادرار طولانی مدت برروی نوار بماند، پدیده‌ای به نام سرریز اتفاق می‌افتد که در آن بافر اسیدی از معرف پروتئین در محدوده PH اثر می‌گذارد و بصورت غیرطبیعی PH را پایین نشان میدهد. خوانش PH بوسیله غلظت بافر ادراری تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.
- پروتئین: هر رنگ سبزی نمایانگر پروتئین در ادرار است. این تست شدیدا به آلبومین و کمتر به هموگلوبین، گلوبین و موکوپروتئین حساس است. در نتیجه پاسخ منفی این تست، احتمال منفی بودن حضور این موارد را رد نمی‌کند. وجود بافر زیاد یا ادرار قلیایی، مثبت کاذب ایجاد می کند. تداخل ادرار با ترکیبات چهارگانه ادرار یا محلول شستشوی پوست حاوی Chlorhexidine ایجاد مثبت کاذب می کند. نمونه‌های ادرار با وزن مخصوص بالا، ایجاد پاسخ منفی کاذب می‌کند.
- اروبیلینوژن: کلیه نتایج زیر mg/dL1 نرمال هستند. جواب منفی، عدم وجود آن را صددرصد نفی نمی‌کند. همچنین احتمال واکنش مواددیگری که در واکنش ارلیخ وجود دارد، با این معرف وجود دارد مانند paminosalicylic acid و Sulfonamides منفی کاذب ممکن است در حضور فرمالین حاصل شود. این تست جهت شناسایی porphobilinogen قابل کاربرد نیست.
- نیتریت: این تست اختصاصی نیتریت است و با مواد دیگری واکنش نمی‌دهد. هرگونه تغییری از صورتی به قرمز نمایانگر حضور نیتریت بوده و باید بررسی شود. میزان تغییر رنگ الزاما ارتباطی با تعداد باکتری موجود در ادرار ندارد. نقاط یا لبه‌های صورتی نباید بعنوان پاسخ مثبت قلمداد شوند. بررسی نوار برروی سطح سفید رنگ می‌تواند به شناسایی مقادیر بسیار کم کمک کند که در حالت عادی قابل شناسایی نیست.
- اسید آسکوربیک بالای mg/dL30 ایجاد منفی کاذب در نمونه‌هایی با نیتریت زیر mg/dL 05/0 می‌کند. حساسیت تست در نمونه‌های حاوی بافر زیاد قلیایی با وزن مخصوص بالا کم می‌شود. پاسخ منفی این تست احتمال حضور باکتری را کاملا رد نمی‌کند. در مواردی که آلودگی با ارگانیسم‌های فاقد ردوکتاز که نمی‌توانند نیترات را به نیتریت تبدیل کنند این اتفاق می‌افتد. ماندن کوتاه مدت ادرار در مثانه (زیر 4 ساعت) برای تبدیل نیترات به نیتریت ͵ استفاده از آنتی بیوتیک با رژیم غذایی فاقد نیترات نیز تاثیر مشابهی دارند.
- گلبول سفید: نتیجه باید بین 30 تا 60 ثانیه خوانده شود. میزان تغییر رنگ با مقدار گلبول سفید موجود، رابطه دارد. وزن مخصوص بالا و غلظت بالای قند (mg/dL2000≤) جواب را به مقدار فاحشی کاهش میدهد. حضورCephalexin Cephalothin یا مقادیر بالای اسید اگزالیک نیز باعث کاهش فعالیت و مقادیر بالای دارو ایجاد منفی کاذب می‌کند. پروتئین بالا در ادرار باعث کاهش واکنش می‌شود و ممکن است ایجاد منفی کاذب کند. این تست با گلبول قرمز و باکتری‌های ادرار واکنش نمی‌دهد.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.